Την περασμένη Παρασκευή έγραφα στην Καθημερινή ότι δύο είναι οι κρίσιμες και απαραίτητες ιδεολογικές συνεισφορές της αριστεράς στον πολιτικό διάλογο κατά τη δικιά μου γνώμη, και υποστήριζα ότι η μία, η ευαισθησία και η επαγρύπνηση για τα περιβαλλοντικά θέματα, έχει πάει περίπατο με την ακατάσχετη αφισοκόλληση των υποψηφίων του ΣΥΡΙΖΑ στην Αθήνα. Τι σόι “αριστερά” είναι αυτή, αναρωτιόμουν, που γεμίζει την πόλη με σκουπίδια (“από ανακυκλωμένο χαρτί”, που λέει η Ρένα Δούρου, προφανώς αγνοώντας την γελοιότητα της ίδιας της τοποθέτησης).
Όταν κάτσανε κι έφτιαξαν το εορταστικό πρόγραμμα της θρησκείας, δεν έψαξαν καινούριες ημερομηνίες, όχι: Αντικατέστησαν τις παλιές παγανιστικές γιορτές που είχαν οι νέοι πιστοί με παρόμοιες, ώστε η μετάβασή τους να στα έθιμα της νέας θρησκείας να είναι ομαλή, κι η ζωή τους να μην αλλάξει δυσάρεστα. Γι’ αυτό οι περισσότερες γιορτές των μεγαλύτερων θρησκειών του κόσμου εορτάζονται κοντά σε ισημερίες και άλλες αστρικές συγκυρίες, που ήταν αφορμές γιορτής για την ανθρωπότητα πολλούς αιώνες πριν εμφανιστούν οι νέοι θεοί και οι απεσταλμένοι τους.
Ο Μάικλ Σαντέλ είναι ένας πολύ διάσημος καθηγητής του Χάρβαρντ, τις διαλέξεις του οποίου περί δικαιοσύνης και ηθικής βλέπουν εκατομμύρια άνθρωποι στο YouTube, επειδή είναι πάρα πολύ ωραίες και ενδιαφέρουσες. Σου έχω ξαναγράψει γι’ αυτόν.
Αύριο ξεκινά στο edX η online εκδοχή του “Justice”, του διάσημου μαθήματός του, πράγμα που σημαίνει ότι για 12 εβδομάδες θα μπορείς κι εσύ, κι εγώ, και οποιοσδήποτε πολίτης της Γης να παρακολουθεί τις διαλέξεις, να διαβάζει το προτεινόμενο συνοδευτικό υλικό, να κάνει τα τεστ και, αν θέλει, να συμμετέχει στα φόρουμ με τους υπόλοιπους συμμαθητές και τον καθηγητή. Στο τέλος θα έχουμε μάθει κάποια βασικά πράγματα (ή και πολλές λεπτομέρειες, ανάλογα πόσο χρόνο θα αφιερώσει ο καθένας) για τη φιλοσοφική σκέψη στα θέματα της ηθικής και της δικαιοσύνης και μπορεί, αν είμαστε επιμελείς και προσεκτικοί, να πάρουμε και το σχετικό certificate.
Εγώ θα κάθομαι στo πίσω μέρος της τάξης και θα ζωγραφίζω “Guns and Roses” στο θρανίο. Θα σ’ αφήνω να αντιγράφεις στα διαγωνίσματα.
Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να γρονθοκοπήσει έναν άλλο;
Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να βγάλει τα νύχια κάποιου άλλου;
Είναι το ίδιο συναίσθημα; Είναι συγγενικό; Είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα;
Αυτά σκέφτομαι τις τελευταίες ώρες με αφορμή ετούτο το ρεπορτάζ της Μαριάννας Κακαουνάκη από την Καθημερινή, που αφηγείται συνοπτικά το ιστορικό του βασανισμού και της δολοφονίας του κρατούμενου Ιλί Καρέλι πριν από λίγες ημέρες. Είναι μια φρικτή ιστορία, που ξεκίνησε από την εν ψυχρώ δολοφονία του σωφρονιστικού υπαλλήλου Γιώργου Τσιρώνη από τον Καρέλι στις φυλακές Μαλανδρίνου την 25η Μαρτίου. Ακολούθησε η μεταφορά του Καρέλι στο αστυνομικό τμήμα της Ιτέας και από εκεί στις φυλακές Νιγρίτας όπου και βρέθηκε νεκρός στο κελί του. Είναι πια καλά τεκμηριωμένο ότι ο Καρέλι έφτασε στη Νιγρίτα κακοποιημένος και ότι εκεί κακοποιήθηκε κι άλλο. UPDATE: Η Καθημερινή δημοσίευσε και βίντεο από τις κάμερες ασφαλείας στη Νιγρίτα:
Στα πλαίσια της διαρκούς αναζήτησης στοιχείων που μετράνε το πόσο καλές ή κακές είναι οι χώρες στους τομείς που έχουν σημασία για τη ζωή των ανθρώπων, διάβασα για μια μέτρηση καινούρια: Ένα πράγμα που λέγεται Social Progress Imperative έφτιαξε τον “Δείκτη Κοινωνικής Προόδου”, μια βαθμολογία που λαμβάνει υπ’ όψιν μια σειρά από στοιχεία που χαρακτηρίζουν χώρες του κόσμου και μετράει το πόσο καλό μέρος είναι η κάθε χώρα για να ζουν οι πολίτες της. Συγκεκριμένα μετράει:
…the capacity of a society to meet the basic human needs of its citizens, establish the building blocks that allow citizens and communities to enhance and sustain the quality of their lives, and create the conditions for all individuals to reach their full potential.
Τα στοιχεία που συμμετέχουν στην διαμόρφωση του δείκτη είναι τα εξής:
Από ό,τι φαίνεται, ο στόχος είναι μια ολιστική προσέγγιση της “ποιότητας ζωής” σε μια κοινωνία με έμφαση στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα της ελευθερίας, της παιδείας, της ασφάλειας και προσωπικής και οικονομικής εξέλιξης. Η Ελλάδα παίρνει μια θέση σχετικά αναμενόμενη ανάμεσα στις 132 χώρες που συμμετέχουν: 35η, από τις τελευταίες της Ευρώπης, χαμηλότερα από αρκετές φτωχότερες χώρες όπως η Πολωνία, η Κόστα Ρίκα και η Ουρουγουάη. Τα αναλυτικά αποτελέσματα των πρώτων 44 χωρών είναι τα εξής (πάτα για μεγαλύτερη):
Δεν χρειάζεται να τα δεις όλα, δες ένα-δύο (δυστυχώς δεν γίνονται embed).
Τα (διαφημιστικά, όπως και το διάσημο selfie) βιντεάκια αυτά, στα οποία πρωταγωνιστούν πρωτοκλασάτοι ηθοποιοί του Χόλιγουντ, είναι εμπνευσμένα από “κλασικά” ιντερνετικά memes, όπως το “Charlie bit my finger” και το “Double Rainbow“.
Καταλαβαίνεις τι εννοώ;
Υπάρχει ένα φαινόμενο εδώ, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού.
Ανακάλυψα μόλις μία προ εξαμήνου έρευνα του Ινστιτούτου Ερευνών Pew (προφέρεται Πίου) το οποίο μέτρησε την αποδοχή της ομοφυλοφιλίας από τις κοινωνίες 39 χωρών. Οι χιλιάδες ερωτηθέντες κλήθηκαν να απαντήσουν στην ερώτηση: “Θα έπρεπε η κοινωνία να αποδέχεται την ομοφυλοφιλία;” Οι απαντήσεις είναι ενδεικτικές των τάσεων στους κόλπους της κάθε κοινωνίας, και εμφανίζουν τρομερές αποκλίσεις.
Μόλις το 2% των ερωτηθέντων από το Πακιστάν απάντησε “ναι”, για παράδειγμα. Στην Ρωσία, όπου γίνονται τώρα οι Ολυμπιακοί Αγώνες και ειδήσεις για την μεταχείριση ομοφυλοφίλων από εξτρεμιστές αλλά και το επίσημο κράτος έρχονται διαρκώς στη δημοσιότητα, το ποσοστό είναι 15%. Στις ΗΠΑ, όπου κάποιες πολιτείες έχουν νομιμοποιήσει το γάμο μεταξύ ομοφύλων, το ποσοστό είναι 60%. Στην Ισπανία είναι 88%.
Στην Ελλάδα το 53% των ερωτηθέντων πιστεύει πως η ομοφυλοφιλία πρέπει να είναι αποδεκτή στην κοινωνία, και το 40% πιστεύει πως όχι. Υπάρχει μεγάλη διαφορά στις απόψεις ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες, καθώς και στις διαφορετικές ηλικίες. Οι Ελληνίδες είναι υπέρ της αποδοχής σε ποσοστό 59%, ενώ στους άντρες το ποσοστό είναι 47%. Στους ηλικίας 18-29 ετών το ποσοστό αποδοχής είναι 66%, αλλά στους πάνω από 50 ετών το ποσοστό είναι μόλις 40%.
Στις ελληνικές πόλεις, και εν προκειμένω στην Αθήνα, υπάρχει ένα σοβαρό πολεοδομικό πρόβλημα: Οι δρόμοι έχουν χαραχτεί άλλα αντί άλλων, και τα οικόπεδα έχουν χαραχτεί επίσης άλλα αντί άλλων, και ένα από τα θύματα αυτών των άλλα αντί άλλων χαραγματιών είναι αυτό που υπάρχει ανάμεσα: Τα πεζοδρόμια.
Τα πεζοδρόμια των περισσότερων ελληνικών δρόμων είναι μικρά, κακοφτιαγμένα, συνήθως διάστικτα και με καχεκτικά δέντρα. Είναι αδύνατο να περπατήσεις στην Αθήνα χρησιμοποιώντας αποκλειστικά τα πεζοδρόμιά της -αργά η γρήγορα θα χρειαστεί να βγεις στο δρόμο γιατί δε χωράς. Αν, δε, είσαι ΑΜΕΑ, την πάτησες, δεν προβλέπεται να μετακινείσαι εσύ στην πόλη ετούτη, δε σε θέλει.
Να, ας πούμε, ένα τυπικό πεζοδρόμιο στο προάστιο που λέγεται Νέο Ηράκλειο:
Πού να περπατήσει άνθρωπος εκεί πέρα. Το πεζοδρόμιο είναι άχρηστο.
Υπάρχουν, ωστόσο, και σπάνιες εξαιρέσεις. Πεζοδρόμια πλατιά και μακρουλά, να μπορεί ένας άνθρωπος να περπατήσει, ένα αναπηρικό αμαξίδιο να τσουλήσει, ένας γονιός με ένα καρότσι να προχωρήσει σε μιαν ευθεία. Το κάθετο πεζοδρόμιο του ανωτέρω, στο προάστιο που λέγεται Νέο Ηράκλειο, είναι, για κάποιο λόγο, ένα τέτοιο πεζοδρόμιο.
Τι το κάνουν οι Έλληνες πολίτες αυτό το πεζοδρόμιο;
Σ’ αυτή την απεικόνιση της έρευνας του ΟΟΣΑ βλέπουμε πόσο χαρούμενοι στο σχολείο τους είναι οι μαθητές από διάφορες χώρες της Γης και ταυτόχρονα πόσο καλά τα πάνε στα μαθήματα. Διάφορα ενδιαφέροντα φαινόμενα εμφανίζονται, από τις ευτυχισμένες διάνοιες της Σιγκαπούρης μέχρι τις δυστυχισμένες διάνοιες της Νότιας Κορέας, κι από τα ευτυχισμένα τούβλα του Περού μέχρι τα δυστυχισμένα τούβλα του Κατάρ και, ε, της Ελλάδας.
Η Ελλάδα είναι κοντά στον πάτο της ευτυχίας και κάτω από τη βάση και στα μαθήματα, ένα trend ανησυχητικό πολύ, γιατί υποδηλώνει πως τα ελληνικά σχολεία είναι χάλια από όλες τις απόψεις, όχι μόνο από το επίπεδο της παρεχόμενης μόρφωσης.
